Dziedziczenie we Francji: obowiązki podatkowe i terminy dla Polaków

We Francji podatki od spadków rozlicza się według części przypadającej na każdego spadkobiercę, z odliczeniem odpowiednich kwot wolnych i przy zastosowaniu stawek progresywnych zależnych od stopnia pokrewieństwa. Z punktu widzenia Polaków ważne są: terminy zgłoszenia (zależne od miejsca zgonu), zakres opodatkowania (terytorialność) oraz sprawdzenie, czy istnieje konwencja podatkowa dotycząca spadków między Francją a Polską (w praktyce – brak). Poniżej – praktyczna mapa działań i zasad z wiarygodnych źródeł administracji francuskiej i praktyki notarialnej.

I. Kto i kiedy musi zgłosić spadek (déclaration de succession)

Obowiązek deklaracji. Co do zasady spadkobiercy składają deklarację spadkową do urzędu skarbowego (form. 2705, 2705-S, 2706). Termin wynosi 6 miesięcy, jeśli zgon nastąpił w metropolii, oraz 12 miesięcy, jeśli zgon nastąpił poza Francją. Wyjątki istnieją dla niektórych terytoriów.

Czy zawsze trzeba składać deklarację? Administracja przewiduje przypadki braku obowiązku, gdy aktywa brutto spadku nie przekraczają określonych progów – szczegóły i progi znajdziesz w oficjalnym poradniku.

Gdzie sprawdzić „spadki nieobjęte” (successions vacantes)? Istnieje portal Successions Vacantes pozwalający sprawdzić, czy spadek po osobie zmarłej we Francji został przejęty przez służby skarbowe (Domaines) – przydatne w sprawach bez znanych spadkobierców.

II. Jak liczy się podatek spadkowy we Francji (zasady ogólne)

Podatek liczony jest od wartości netto części przypadającej każdemu spadkobiercy, po odjęciu abattement (kwoty wolne różne dla dzieci/wnuków/rodzeństwa itd.) oraz długu spadkowego. Ministerstwo Gospodarki publikuje przejrzysty przewodnik z przykładami zwolnień, odliczeń i stawek.

III. Terytorialność opodatkowania: co opodatkuje Francja bez konwencji (CGI art. 750 ter)

Gdy brak szczególnej umowy międzypaństwowej o spadkach, zakres opodatkowania we Francji wyznacza art. 750 ter CGI:

Cały majątek (na świecie) – jeżeli zmarły miał rezydencję podatkową we Francji;
Tylko mienie położone we Francji – jeżeli zmarły nie był rezydentem Francji;
Cały majątek odziedziczony przez spadkobiercę rezydującego we Francji (co do zasady) – gdy spadkobierca był rezydentem FR przez min. 6 lat w ciągu 10 lat poprzedzających dziedziczenie (reguła „6/10 lat”). W określonych wypadkach dopuszczalna jest imputacja podatku zapłaconego za granicą (art. 784 A).

Praktyka notarialna: oficjalne i branżowe opracowania przypominają, że przy braku konwencji stosuje się wprost art. 750 ter; jednocześnie podkreślają możliwość zaliczenia podatku zagranicznego na zasadach z BOFiP.

IV. Francja–Polska: czy istnieje konwencja podatkowa „spadkowa”?

Dla pary Francja–Polska brak jest, na podstawie dostępnych materiałów, odrębnej konwencji o podatku od spadków (są natomiast umowy o dochodach i majatku/fortune, nie obejmujące samego podatku spadkowego). Notariusze wprost wskazują brak konwencji spadkowej FR–PL, co oznacza stosowanie zasad art. 750 ter oraz – w granicach prawa – mechanizmu imputacji podatku zapłaconego w Polsce. Dla pewności warto zawsze zweryfikować aktualny stan w dokumentacji impots.gouv.fr (konwencje dot. impôt sur le revenu et sur la fortune nie przesądzają o spadkach).

V. Jak unika się podwójnego opodatkowania: „taux effectif” vs. „imputation”

Jeżeli istnieje konwencja o spadkach z danym państwem (nie dotyczy aktualnie Polski), Francja stosuje jedną z metod eliminacji:

Metoda zwolnienia z progresją („taux effectif”) – oblicza się „podatek bazowy” jak od całości, ustala efektywną stawkę i stosuje ją tylko do majątku opodatkowanego we Francji według konwencji. Metodę tę opisują opracowania notarialne i praktyka.
Metoda kredytu podatkowego („imputation”) – Francja nalicza podatek od właściwej podstawy krajowej, po czym odlicza podatek zapłacony za granicą do limitu podatku francuskiego. Zasady i formularz 2740 (dowody zapłaty podatku zagranicznego) opisuje BOFiP.

Gdy brak konwencji – zostaje prawo wewnętrzne (art. 750 ter) + ewentualna imputacja z art. 784 A (w granicach określonych przez BOFiP).

VI. Prawo cywilne a podatek: dwa różne porządki

Rozporządzenie UE nr 650/2012 reguluje prawo właściwe dla sukcesji (jedna ustawa dla całości spadku, możliwość professio juris), nie reguluje podatków. Oznacza to, że ustawa cywilna wskazana na mocy rozporządzenia nie przesądza opodatkowania – fiskus ocenia je według art. 750 ter i ewentualnych konwencji podatkowych.

VII. Co sprawdzić i rola adwokata

Jak pomaga adwokat: dobiera jurysdykcję i strategię dowodową, koordynuje deklarację i imputację, weryfikuje ulgi/zwolnienia i reprezentuje przy sporach z administracją.

Terminy: 6 lub 12 miesięcy na deklarację; ustal, czy przysługuje zwolnienie z obowiązku.
Inwentaryzacja aktywów i długów + dowody wartości (w tym akty zagraniczne i tłumaczenia).
Weryfikacja terytorialności (art. 750 ter): rezydencja zmarłego, położenie mienia, status rezydencji spadkobierców (reguła „6/10 lat”).
Sprawdzenie konwencji: dla Polski – brak konwencji „spadkowej”; stosujemy prawo wewnętrzne + możliwa imputacja podatku zapłaconego w PL (dowody i form. 2740).
Planowanie: przy dużych majątkach – analiza darowizn, wspólności/rozdzielności majątkowej, ubezpieczeń na życie, ewentualnych struktur (np. SCI).

VIII. Najczęstsze pytania (FAQ)

Jakie są podstawowe terminy na złożenie deklaracji?
6 miesięcy od śmierci we Francji; 12 miesięcy, jeżeli zgon nastąpił poza metropolią.

Czy istnieje konwencja polsko-frqncuska o unikaniu podwójnego opodatkowania spadków?
Na podstawie dostępnych źródeł – nie; są umowy o dochodach/majątku, ale nie „spadkowe”. Stosuje się art. 750 ter i zasady imputacji.

Czym różni się „taux effectif” od „imputation”?
„Taux effectif” – zwolnienie z progresją (liczysz stawkę efektywną od całości, stosujesz do części francuskiej);
„imputation” – kredyt podatkowy równy podatkowi zapłaconemu za granicą (do limitu podatku francuskiego).

Czy rozporządzenie UE 650/2012 załatwia podatki?
Nie. Określa prawo cywilne właściwe dla spadku; opodatkowanie pozostaje w reżimie podatkowym (art. 750 ter + ewentualne konwencje).

Gdzie sprawdzić „spadek nieobjęty”?
W Portalu Successions Vacantes – rejestr prowadzony przez administrację.

Uwaga końcowa

W sprawach transgranicznych kolejność kroków ma znaczenie: ustal terminy, rezydencję (zmarłego i spadkobierców), położenie mienia, sprawdź konwencje i zaplanuj imputację podatku zagranicznego. Przy większych majątkach warto rozważyć planowanie spadkowe (darowizny, struktury typu SCI) wcześniej, by uniknąć nadmiernego opodatkowania i sporów.

Umów konsultację

Zarezerwuj termin rozmowy, opłać konsultację lub ureguluj fakturę bezpiecznie przez oficjalny portal adwokacki.

Zapłać online

Podstawa prawna:

impots.gouv.fr — Déclarer une succession (terminy, formularze 2705/2705-S/2706);
BOFiP — ENR – Mutations à titre gratuit – Imputation des impôts acquittés hors de France (art. 784 A, form. 2740).
Legifrance — CGI art. 750 ter (terytorialność podatku spadkowego).
economie.gouv.fr — Droits de succession : que devez-vous payer sur votre part (ulgi, stawki, zasady ogólne).
Portail Successions Vacantes — wyszukiwarka i przewodnik.
EUR-Lex — Règlement (UE) n° 650/2012 (prawo właściwe dla spadków; brak kompetencji podatkowych).

Powrót do strony głównej

(*)Od poniedziałku do piątku od 10.00 do 17.00. Wyceny i umowy są wysyłane na numer i email podany po rozmowie lub wymianie. W skomplikowanych prawnych sytuacjach, może być konieczna wstępna płatna analiza dokumentów.